Brylanty - Diamenty

Kryteria oceny szlifowanych diamentów jubilerskich

Ocena diamentów szlifowanych opiera się o tak zwaną zasadę 4C. Jest to zasada, której nazwa wzięła się od pierwszych liter czterech elementów, które podlegają ocenie w diamentach szlifowanych.
Elementy te to:

Colour – barwa
Clarity – czystość
Cut – szlif
Carat – masa

Na podstawie tych czterech parametrów ocenia się diamenty szlifowane i tym samym wycenia się wartość danego diamentu. Kupując więc diament i płacąc za niego określoną cenę, należy kierować się tymi czterema parametrami.

Colour – Barwa

Barwa jest pierwszym czynnikiem ocenianym i zarazem mającym wpływ na jakość diamentu i jego cenę. Barwa diamentu jest bardzo trudna do zauważenia dla kogoś, kto pierwszy raz dokonuje oceny. Sama obserwacja diamentu gołym okiem jest niemalże niemożliwa.

Skala barw opracowana przez GIA w przypadku diamentów rozpoczyna się na D i kończy na Z. Oczywiście najbardziej wartościowe są diamenty, których barwa oznaczona jest literą D. Jest to barwa oznaczona jako „biel+” lub „biały+”. W skandynawskim nazewnictwie, „biel+” oznaczona jest jako "RIVER+", jest to najrzadsza barwa diamentu. Zasadniczo, im bliższa barwa żółci, tym wartość diamentu jest niższa, im barwa bardziej czysta – biała, a nawet niebiesko-biała, tym wartość jest wyższa.

Ciekawostką są diamenty w barwach fantazyjnych, czyli na przykład różowe, niebieskie czy czerwone. Jednak ich wartość jest wyceniana indywidualnie, ze względu na niezwykłą rzadkość diamentów tego typu.

Clarity – Czystość

Czystość jest kolejną po barwie bardzo istotną cechą diamentu. Wpływa ona w istotny sposób zarówno na wartość rynkową, jak również na wygląd kamienia. Diamenty posiadają znamiona (cechy) wewnętrzne oraz zewnętrzne. Wewnętrzne, tzw. wrostki lub inkluzje oraz zewnętrzne, np. rysy, puste miejsca, drobne uszkodzenia. Klasa czystości określana jest właśnie na podstawie tych cech, a decydujące w tym wypadku jest ich rozmieszczenie, wielkość, ilość oraz to, czy są one łatwo dostrzegalne.

Określenia czystości diamentów

FL	Flawless - diament idealnie czysty. Przy 10-krotnym powiększeniu brak widocznych cech zewnętrznych i wewnętrznych. Wymagane potwierdzenie czystości badaniem mikroskopowym.
IF	Internally Flawless - diament może posiadać cechy zewnętrzne, jednak przy 10-krotnym powiększeniu nie posiada cech wewnętrznych. Wymagane potwierdzenie czystości badaniem mikroskopowym.
VVS	Very Very Small Inclusions – diament posiada bardzo bardzo drobne inkluzje, bardzo trudno widoczne przy 10-krotnym powiększeniu.
VS	Very Small Inclusions - diament posiada bardzo drobne inkluzje, trudno widoczne przy 10-krotnym powiększeniu.
SI 1	Small Inclusions 1 - diament posiada małe inkluzje, widoczne przy 10-krotnym powiększeniu.
SI 2	Small Inclusions 2 - diament posiada wieksze inkluzje, natychmiast widoczne przy 10-krotnym powiększeniu.
P1/I1	inkluzje dostrzegalne „gołym' okiem.
P2/I2	inkluzje widoczne „gołym” okiem (możemy bez lupy odwzorować na diagramie ich kształt)
P3/I3	duże lub liczne wrostki, które zajmują znaczną część powierzchni kamienia.

* podział VVS1 i VVS2 dla kamieni o masie od 0,30 ct
* podział VS1 i VS2 dla kamieni o masie od 0,30 ct
* kamienie oglądane „gołym” okiem (nieuzbrojonym w lupę)

Cut – Szlif

Kolejnymi elementami, które brane są pod uwagę przy ocenie i wycenie diamentu jest rzecz jasna szlif. Ocena szlifu danego diamentu jest składową proporcji kamienia jak i samego wykończenia szlifu. Oznacza to, że wykonanie szlifu i zachowanie symetrii diamentu jest równie kluczowe jak samo oszlifowanie i brylancja kamienia. Brylancja jest niczym innym jak zjawiskiem rozszczepienia promieni świetlnych, osiąganym przez oszlifowany diament oraz pełnego wewnętrznego odbicia

Szlif to jedna z 2 cech diamentu, obok masy, która w całości nadawana jest przez człowieka. Reszta elementów uzależniona jest od natury. Proporcje podczas szlifowania i ich zachowanie wpływa w znaczący sposób na tzw. „życie kamienia”.

Szlif może wykonywany być w zróżnicowanych kształtach, lecz zasadniczo najbardziej efektownym jest oczywiście diament okrągły, nazywany brylantem.

Skala oceny szlifu :

Doskonały - ( excellent )
Bardzo dobry - ( very good )
Dobry - ( good )
Średni - ( fair )
Słaby - ( poor )

Carat –Masa

Określenie „Karat” jest niczym innym jak masą diamentu. Stosowany w niemalże wszystkich kamieniach szlachetnych. 1 karat równa się 0,2 grama. Sama masa diamentu to przede wszystkim jego wielkość. Im większa średnica i wysokość diamentu, tym większa masa. Zdarzają się diamenty mało symetryczne, w których jedna wartość jest nieproporcjonalnie większa lub mniejsza niż druga. Tym samym np. kamień o masie ok 1,00 ct, powinien mieć średnicę ok. 6,50 mm i wysokość ok. 3,90 mm. Masa brylantu jest więc ściśle uzależniona od średnicy i bardzo ściśle uwarunkowana od np. grubości rondysty.

Masa diamentów, ale też i innych kamieni szlachetnych wyrażana jest w karatach metrycznych. Jeden carat ( 1 ct ) równy jest 0,2 grama. Nazwa CARAT pochodzi najprawdopodobniej od drzewa karoby – nazywanym też drzewem szarańczyn. Ziarna szarańczynu mają równą masę około 0,2 g i z tego powodu już w starożytności na Bliskim Wschodzie służyły do określania masy kamieni szlachetnych.

Kolorowe diamenty jubilerskie

Diamenty są jedynymi minerałami, które w przyrodzie występują niemalże we wszystkich kolorach. Począwszy od barwy idealnie białej (niebiesko-białej), aż po intensywną czerń. Diamenty najrzadziej spotykane są w odcieniach różu, błękitu i czerwieni – i to właśnie one uzyskują na rynku najwyższą cenę. Statystyki podają, iż jeden kamień kolorowy przypada na około 80 tysięcy kamieni o barwie białej. Diamenty kolorowe mają więc bardzo wysoką wartość i szczególnie cenione są przede wszystkim przez kolekcjonerów.
Bardzo często cena kolorowego diamentu kilkukrotnie przewyższa cenę diamentów „białych”, a popyt na rynku nie tylko wśród znawców i kolekcjonerów, ale również wśród inwestorów stale rośnie. Co ciekawe, choć cena jest bardzo wysoka nie odstrasza również producentów biżuterii.

Bardzo istotne jest to, iż w przypadku diamentów kolorowych również obowiązuje zasada 4C. Oznacza to, iż wpływ na wartość diamentów ma barwa, szlif, czystość, a także masa. Warto zauważyć jednak, iż dominującym w tym elemencie jest oczywiście kolor. Barwa w przypadku diamentów kolorowych jest tutaj najbardziej istotna. Wiąże się ona nie tylko z barwą i jej nasyceniem, ale także z tonowaniem barwy i tym, czy rozkład barwy jest prawidłowy (równomierny).

Kolorowe diamenty określa się również poprzez siłę i wyrazistość barwy. Od FAINT aż po FANCY DEEP. Przy ocenie barwy obowiązuje ośmiostopniowa skala nasycenia barwy, a równomierne nasycenie barwy jest bardzo istotne. Często diamenty mają oprócz barwy dominującej obecne również inne kolory. To zmniejsza wartość kamienia. Diamenty o jednej nucie koloru są najbardziej cenne. Każdy dodatkowy kolor w kamieniu musi być zawarty w nazwie, na przykład FANCY ORANGY-BROWN. Wszystkie diamenty posiadające w sobie barwę czerwona, niebieską bądź różową, są diamentów bardzo wartościowymi.

Szacuje się, że w niedługim czasie wartość diamentów kolorowych, szczególnie o barwie różowej i niebieskiej gwałtownie wzrośnie.

Certyfikacja szlifowanych diamentów

Każdy wyprodukowany diament na świecie powinien trafić do specjalnego laboratorium gemmologicznego. To właśnie tam następuje fachowa ocena jego wykonania, a tym samym wydanie stosownej opinii i certyfikatu. Jedynie laboratoria gemmologiczne posiadają możliwości do wydawania certyfikatu. Sam proces oceny jak i certyfikacja następuje w laboratorium.

Dawniej, ocena opierała się w znacznej części na ocenie tylko i wyłącznie wizualnej, bez używania specjalistycznego sprzętu. Dziś większość badań dokonuje się przy pomocy nowoczesnych technologii, służących kolejno do pomiaru i oceny 4C czyli :

masy
czystości
szlifu
barwy

Nie oznacza to wcale, że oceny diamentu może dokonać ktokolwiek, bowiem np. czystość zbadać może wyłącznie bardzo doświadczony ekspert, który dysponuje odpowiednią wiedzą i sprzętem. Każdy diament od 0,30 ct wraz z wydaniem certyfikatu otrzymuje specjalną mapkę z oznaczonymi inkluzjami oraz cechami zewnętrznymi.

Każdy certyfikat, który wydawany jest przez odpowiednie laboratorium, jest akceptowany na całym świecie. Certyfikat nie jest czymś odrębnym od kamienia, wraz z numerem kamienia tworzy z nim całość.

Najbardziej prestiżowym laboratorium Gemmologicznym jest GIA – jego certyfikaty akceptowalne są absolutnie wszędzie. GIA nie jest powiązana ani z firmami produkującymi diamenty, ani z akcjonariuszami firm jubilerskich, ani tym bardziej z giełdami. GIA to zresztą nie tylko laboratoria, ale również szkoły dla gemmologów oraz instytuty badawcze. Nic dziwnego, że to właśnie dokumenty wydawane przez GIA są najbardziej pożądane, a producenci diamentów za wszelką cenę chcą, aby ich produkt był certyfikowany przez Amerykański Instytut Gemmologiczny.

Oprócz tego, na rynku działa kilka innych, certyfikowanych i w pełni profesjonalnych laboratoriów. Są to między innymi: IGI, HRD, DPL, Argyle czy GRS [ ZOBACZ WZORY CERTYFIKATÓW ]

Oznaczanie szlifowanych diamentów jubilerskich (inskrypcja laserowa)

Laserowa inskrypcja na kamieniu została stworzona i opracowana po to, aby ułatwić identyfikację przeciętnemu konsumentowi, który chce kupić kamień, czy to jako inwestycję, czy też z innego powodu. Przeciętnemu człowiekowi ciężko jest stwierdzić, czy dany kamień jest faktycznie tym, który został przedstawiony na certyfikacie.

Umieszczenie laserowej inskrypcji na rondyście kamienia pozwala z łatwością zidentyfikować kamień. Obecnie większość kamieni jest znakowana już na etapie certyfikacji. Laserowe oznaczenie, czyli inskrypcja, najczęściej zawiera logo laboratorium, a także numer certyfikatu, który został przypisany raz na zawsze do danego kamienia. Diament, który poddawany jest wysokiej temperaturze może ulec uszkodzeniu, dlatego w tym wypadku stosuje się tak zwany zimny laser, który nie przenika w głąb kamienia i nie powoduje rozcięcia kryształu.

Laserowa inskrypcja występuje pod różnymi nazwami, a ta uzależniona jest od rodzaju laboratorium.

Laserowe inskrypcje posiadają pewne istotne cechy:

- inskrypcja widoczna jest tylko pod powiększeniem minimum 10-krotnym
- do inskrypcji używa się zimnego lasera, który nie zmienia właściwości zewnętrznych i wewnętrznych kamienia
- oznakowanie jest elementem stałym przypisanym tylko do jednego kamieni i tylko ponowny „prze-szlif” kamienia może je usunąć.

Szacujemy, iż obecnie ponad 95 % szlifowanych diamentów jubilerskich o masie od 0,30 ct, posiada laserową inskrypcję.